Świadome macierzyństwo – idea głosząca, iż kobieta i jej partner powinni racjonalnie sterować swoją płodnością, decydując się na posianie liczby dzieci adekwatnej do ich warunków materialnych. Ważnym jest także aby dzieci pojawiając się na świecie nie zakłócały funkcjonowania rodziców w społeczeństwie (np. nie pojawiały się w fazie pobierania przez nich nauki) oraz by pojawiały się w okresie optymalnym fizjologicznie. Dla kobiet jest to wiek pomiędzy 18 stym a 35 tym rokiem życia. Zgodnie z ideą świadomego macierzyństwa ciąża powinna od samego jej początku pozostawać pod opieką lekarską tak, aby zminimalizować możliwość urodzenia się niepełnosprawnego dziecka.
Według słów Karola Wojtyły świadome macierzyństwo jest wiedzą, w jaki sposób kobieta staje się matką, oraz takie działanie, aby stawała się nią tylko wtedy gdy wspólnie z mężem tego pragną.